Isı İle Dezenfeksiyon

Birçok mikroorganizma ısıya karşı dayanıklı olmadığı için, yüksek ısı yöntemi ile dezenfeksiyon yapılmaktadır.Yapılan bu zararız ısıl işleme Isı ile Dezenfeksiyon denmektedir.Toksit oluşturmadan yapılan ve oldukça etkili olan ısı ile dezenfeksiyon, üretim tesisleri gibi devasa alanlar için yüksek maliyetli bir uygulamadır.İşlem yapılacak nesne ve nesne hacmine bağlı olarak 70-145°C arasında sıcaklıklara ihtiyaç duyulur.Isı gibi fiziksel dezenfektanların şiddeti dezenfeksiyon hızında etkili olmaktadır.Bu nedenle ısıya dayalı dezenfeksiyon alanları kısıtlıdır.

Süt ve süt ürünleri gibi yüksek ısı derecelerine dayanıklı olmayan sıvı besin maddelerinin dezenfeksiyonu için kullanılan Isı ile dezenfeksiyon uygulaması ilk kez 1860'larda Fransız bilim insanı Louis Pasteur tarafından geliştirilen ve onun adıyla anılan Pastörizasyon yöntemiyle kullanılmaya başlandı.Gıda sanayide besin maddelerini (süt, krema, meyve suyu ve benzeri besin maddelerini) ve ısıya dayanıklı farklı materyalleri, hastalık yapıcı patojen mikroorganizmalardan arındırmak amacıyla kullanılan bu yöntem sekiz (8) farklı method ile yapılmaktadır.

63-65 °C'de 30 dakika iki levha arasında ısıl işlem
71-72 °C'de 15 saniye iki levha arasında ısıl işlem
74-75 °C'de 40 saniye iki levha arasında ısıl işlem
74-75 °C'de 10 dakika iki levha arasında ısıl işlem
80-81 °C'de 02 dakika iki levha arasında ısıl işlem
80-90 °C'de 04-15 saniye iki levha arasında ısıl işlem
100 °C'de 01-04 dakika iki levha arasında ısıl işlem
135-150 °C'de 1-3 saniye UHT(Ultra Hoch Temperatur)

Isıl işlem sonucunda uygulama methodlarına göre farklı ısı derecelerinde işlem gören besin maddeleri veya nesnelerin, sıcaklık değerleri hızla maximum 22 °C olmak üzere 10 °C'nin altına düşürülür ve soğutulur.Yapılan pastörizasyon işlemi ardından eğer besin maddesi sütse; (sütte bulunabilen tüberküloz, salmonelloz ve brucella) ve Mycobacterium gibi bakteriler ölürken, Stereptococcus lactis gibi patojen olmayan, ısıya dayanıklı mikroorganizmalar (saprofit mikroplar) canlı kalırlar.Hala canlı kalan mikroorganizmalar çoğalma ve üreme yeteneğini kaybetmediğinden dolayı, çoğaldıklarında sütün bozulmasına (kesilmesine), diğer besin maddelerinin de bozulmalarına neden olacağından, pastörizasyon işlemi sonrası elde edilen süt ve benzeri besin maddeleri buzdolabında saklanmalı ve hızla (48 saat içinde) tüketilmelidir.

Sıcak su ile dezenfeksiyon işlemi en kolay ve en basit dezenfeksiyon işlemidir.Canlı dokulara uygulanmadığı sürece hiç bir toksik etkisi bulunmaz ve çevreye zarar vermez.75-100 °C'de kaynar suda ya da sıcak suda bir süre (1-4 dk.) bekletildiğinde ise; bakterilerin bazı vejetatif formları ölür.Kaynama ısısına dayanıksız olan malzemeler için ise; daha düşük derecelerde de termal dezenfeksiyon mümkündür.Bunun için genel olarak 80°C'de 10 dakika veya 90°C'de 1 dakika kalması yeterli olmaktadır.